Hirsch Glik (1922 - 1944)

Hirsch Glik werd in 1922 (hoewel er ook bronnen zijn die melding maken van 1920) in het Litouwse Vilna geboren als zoon van Joodse ouders. Zijn vader was aldaar werkzaam als voddenboer annex handelaar in tweede hands kleding. Op zijn dertiende begon Hirsch met het schrijven van gedichten en was mede-oprichter van een genootschap voor jonge dichters. Voor korte tijd heeft hij gestudeerd maar diende zijn studie te staken door de heersende armoede die ook het gezien Glik getroffen had, waardoor hij noodgedwongen een baantje diende te zoeken. Eerst in de papier-verwerkingsindustrie, en later in een ijzerwinkel.

Toen de duitsers Vilna bezetten in 1941, werd hij gearresteerd en gevangen gezet om later doorgevoerd te worden naar het in een moeras gelegen kamp Waisse Wake, alwaar de gevangenen de gehele dag turf diende te sjouwen. Toen het kamp gesloten werd, brachten de Duitsers hem weer terug naar het Ghetto van Vilna. Waar hij werkzaam was voor de ondergrondse Partizaanse beweging FPO, deelnam aan de opstand van 1942 en zich veelvuldig bewoog binnen de literaire en artistieke cirkels.

In september 1943 werd hij op transport gezet naar een van de vele concentratiekampen in Estland, waar vele gevangen overleden ten gevolge van de erbarmelijke leefomstandigheden.

Ondertussen bleef Glik zijn gedichten vervaardigheden op elk materiaal dat hij maar voor handen kreeg. In 1944 ontsnapte hij, toen de Russen het kamp omsingelde, en deed een poging de Partizanen te bereiken, maar verdween. Naar alle waarschijnlijkheid is nog ten prooi komen te vallen aan vijandige soldaten in de omgeving.

Zijn gedicht "Zog Nit Keyn mol, as du gejsst dem letzn weg" (Partizaner Lied) werd de hymne van de ondergrondse beweging. Het lied werd in vele kampen gezongen, gespeeld en gehumd, aangezien het in enkele regels de ziel, de essentie van het Joodse verzet blootlegde. Zoals gezegd kende veel gevangen de gedichten van Glik uit het hoofd en gaven die vervolgens dan weer door aan anderen. Naast het partizanerlied gold dat bijvoorbeeld ook voor het gedicht "Shtil, di nakht iz oyzgesthermt , dat door vrienden werd verstopt en in het kort verhaalt over de heroische daden van Vitke Kempner, een vrouwelijke verzetsheldin, die deelnam aan het opblazen van een trein met daarin zo'n tweehonderd Duitse soldaten. De eerste succesvolle sabotage actie van de ondergrondse beweging te Vilna. Anderen werden begraven teruggevonden in het Ghetto van Vilna, maar het grootste deel van zijn oeuvre wordt verloren gewaand.

The Partisan's Hymn

Never say that there is only death for you

though leaden skies may be concealing days of blue

because the hour that we have hungered for is near;

benaeath our tread the earth shall tremble: we are here!

From land of palmtree tot the far off land of snow

we shall be coming with our torment and our woe,

and everywhere out blood has sunk into the earth

shall our bravery, our vigor blossom forth!

We'll have the morning sun to set our day aglow,

and all our yesterdays shall vanish with the foe,

and if the time is long before the sun appears,

then let this song go like a signal through the years.

This song was written with our blood and not with lead;

it's not a song that summer birds sing overhead.

It was a people, among toppling barricades,

that sang this song of ours with pistols and grenades.

So never say that there is only death for you.

Leaden skies may be concealing days of blue -

yet the hour that we have hungered for is near;

beneath our tread the earth shall tremble: we are here!

© Hirsch Glik