Boris Poplavsky (1903-1935)

Tekst : Jan Paul Hinrichs
Boris Poplavsky, één van de weinige surrealisten van betekenis in de Russische poëzie, werd in 1903 te Moskou geboren. Na de revolutie verliet hij met zijn vader Rusland om via Constantinopel in 1921 Parijs te bereiken, waar geleidelijk ook de rest van de familie arriveerde. Poplavsky's gehele oeuvre onstond in deze emigratie. De enige bundel die hij zelf onder ogen zou krijgen is "Flagi" (vlaggen) uit 1931. In 1935 werd hij namelijk door een negentien jarige geesteszieke Bulgaar, die niet zonder gezelschap zelfmoord wilde plegen, vergiftigd.

postuum verschenen : 1936 snezjnijtsjas (sneeuwvuur), 1938 V venke iz voska ( in een krans van was), 1965 Dirizjably sneizvestnym nepravleniem (luchtschip met onbekende richting)

Behalve poëzie schreef Poplavsky ook proza. Van de onvoltooide roman "Apollon Bezobrazov, Domoj s nebes (naar huis vanuit de hemel) werden enkele hoofdstukken in almanakken en tijdfschriften gepubliceerd. Dagboekfragmenten zijn als "12 devnikov 1928 - 1935"in 1938 verschenen. De Romans en dagboeken hebben hetzelfde onderwerp. Het leven van een Russische emigrant in Montparnasse. Poplavsky heeft het imago van een hippie. Joelian Poplavsky beschrijft zijn ziin als een rusteloze zoeker die veel studeerde en musea bezocht, boeken verzamelde en ook aan sport deed. Anderen zien zijn leven als vervuld door een smachtend verlangen naar God, als trouw lid van de Russische orthodoxe kerk moet hij zich ook uitgebreid met oosterse mystiek hebben beziggehouden.

De dichter Poplavsky onderging invloed van de Russische symbolist Aleksander Blok & van het Franse Surrealisme vaak is gezegd dat Poplavsky's poezie met het oog va nde schilder is geschreven en vergelijkingen met chagall dringen zich op. (eigenlijk wilde hij ook schilder worden en begaf zich daartoe in 1922 naar Berlijn, na een paar maanden moest hij terugkeren - zijn leraren vonden immers dat hij te weinig talent bezat.


Veel van zijn beelden lijken voort te vloeien uit veelvuldig drugsgebruik. Zijn poezie wekt de indruk haastwerk te zijn, het weglaten van een of meer coupletten zou op vele plaatsen versterkend kunnen werken. Heftig is hij ook aangevallen op zijn slordige taalgebruik. Russisch moet hij dan ook niet foutloos gesproken hebben. Het lezen van Poplavsky's apocalyptische beelden uit Parijs is geen sinecure. Men kan menig leesuur bij hem achter de rug hebben, en nog niet precies weten of men met een wonderkind of een total-loss. De waarheid ligt daarentegen zeker niet in het midden. Poplavsky is een voortreffelijk dichter wiens tekortkomingen inherent zijn aan het genre waarin hij schreef en het chaotische leven van een bohemien, dat zijn werk tot thema heeft. Wat hij wilde en wie hij was wist hij waarschijnlijk zelf niet en bij al zijn zoeken wilde hij de bronnen van zijn levensbeschouwing niet kennen, omdat hij dan zoals Chodasevitsj (die hem waardeerde) vermoedde "de psychische schemeringen naar waarde zou hebben moeten schatten, waaruit de beelden van zijn poezie ontstonden".

Je zult slapen en alles vergeten;
wacht nog maar even in het stof,
alles wat jij liefhebt in het leven
slaapt al in de verte.

Jij leefde te lang op deze wereld,
vergat het mooie,
veranderde in koude wind,
veranderde in stof.

Het ijzige hart kijkt
naar de blauwe zieke hemel;
vergeefs overleefde jij
alles, dat je in het leven waardeerde.

Vogels zweven boven de tuin,
stil begon het gas te zinderen;
niets heb jij nodig,
behalve dan alles te vergeten.

vertaling : Jan Paul Hinrichs

Bron : Europese nacht - Gerards, uitgever te Maastricht 1983.