Hans Presseisen (1921-1944)

Opdat we het nooit zullen vergeten.

Deze gedachte trof me dubbel toen ik enkele jaren geleden in een Haarlems antiquariaat het boekje "Gedichten Hans Presseisen 1921 - 1944" in mijn handen kreeg. Ten eerste geeft dit boekje een idee van het leven (& dood) in kampen zoals Westerbork & Bergen Belsen. Maar daarnaast is het een poging om het schrijversschap van Hans Presseisen voor het nageslacht vast te leggen.

Hieronder volgt een korte bio die ontleend is aan het bovenstaande werkje.

Hans Josua Simon Presseisen werd als eerste kind van Moritz Presseisen (1887 - 1945) & Flora Speelman (1892-1945) op 17 maart 1921 te Rotterdam geboren. In de weinige bronnen die over hem te vinden zijn word hij beschreven als een levendig & gevoelig kind met een nogal zwakke gezondheid. Daarentegen bereikte hij een voor die tijd behoorlijke lengte. Zijn 1 meter 96 zou hem in zijn latere kampjaren alles behalve ten goede komen.

Hij bezocht de lagere school in Rotterdam en in 1940 haalde hij zijn HBS Diploma aan het Libanon. De zomer daarvoor was hij voor de eerste keer in aanraking gekomen met de oorlog & de gruwelen daarvan. Toen hij begin september 1939 terugkeerde uit Zwitserland, reisde hij met de trein door een zich reeds mobileserend Frankrijk.

Nadat de oorlog ook over Nederland was gekomen ging hij op advies van zijn vader scheikunde studeren. Korte tijd werkte hij als scheikundige bij een chemisch reinigingsbedrijf, maar zo langzamerhand begon hij aan belangrijkere dingen te denken zoals de oorlog tegen de Duitsers. Hij kreeg de kans om naar Engelanf te vluchten, maar liet deze op aanraden van een van zijn ouders lopen. De deportatie van hem en die van zijn familie in 1942 naar Westerbork was een van de eerste in Rotterdam. In februari 1944 volgde verdere deportatie naar Bergen Belsen. Alwaar hij overleed op 21 november 1944.

't grootste deel van zijn poetische oeuvre schreef hij in Bergen-Belsen op vodjes papier en onder omstandigheden die men zich nauwelijks voor kan stellen. Presseisen was vaak ziek & vele weken aan zijn bed gekluisterd

Vanuit mijn bed zie ik de wolken drijven

met luchtig lichte of zwart zware lijven

zonder einde of begin gaan zij voorbij,

lijk hier de dagen in een onafzienb're rij

en zijn al mijn herinneringen en gedachten

't verleden waar ik nu eens huilde dan weer lachte

1977 - Gedichten Hans Presseisen 1921 - 1944 (Sonde reeks) Rotterdamse kunststichting